پرسپولیس

لقب(ها): ارتش سرخ آسیا، سرخپوشان

سال تاسیس :  1342

افتخارات تیمی:

• قهرمانی در لیگ: 16
• قهرمانی در جام حذفی: 7
• قهرمانی در سوپرکاپ: 5
• قهرمانی در جام در جام آسیا: 1

اسطوره ها: علی پروین، همایون بهزادی، محمد پنجعلی، محمود خوردبین، ناصر محمد خانی، احمدرضا عابدزاده، فرشاد پیوس، علی دایی، کریم باقری، علی کریمی، مهدی مهدوی کیا، هادی نوروزی

وقتی که اسم پرسپولیس به میان می‌آید، این نام در ذهن همه ما تعابیر مختلفی دارد؛ تیمی که یک گنجه پر از افتخار را در ویترین خود می‌بیند و همیشه آشیانه ستاره‌های خوش‌آوازه چند دهه اخیر فوتبال ایران، مثل علی پروین، علی دایی، علی کریمی، مهدی مهدوی‌کیا، مهدی طارمی و... بوده است. تیمی که با شانزده قهرمانی در لیگ، هفت قهرمانی در جام حذفی، پنج قهرمانی در سوپرجام و یک قهرمانی در جام در جام آسیا به یکی از قطب‌های همیشگی فوتبال ایران تبدیل شده است و همچنان به عنوان پرافتخارترین تیم لیگ ایران شناخته می‌شود.

تاریخ پر فراز و نشیب پرسپولیس در هفتاد سال گذشته، مبدل به مثنوی هفتاد من شده است و همیشه مورد توجه مورخین، محققین فوتبال و هواداران پرشمار این تیم قرار گرفته است.

باشگاه پرسپولیس در سال ۱۳۴۲ در اوین و جاده شمیرانات توسط علی عبده پایه‌گذاری شد. در این مدت بیشتر فعالیت باشگاه پرسپولیس در بولینگ و در دسته دوم فوتبال کشور بود. در سال ۱۳۴۶ باشگاه شاهین که چندین ملی‌پوش را در ترکیب خود می‌دید به دستور سازمان ورزش و تفریحات وقت منحل شد.

پس از انحلال، با درایت مسعود برومند (سرپرست شاهین) و رایزنی‌های پرویز دهداری (سرمربی شاهین)، بسیاری از بازیکنان شاهین به پرسپولیس و باشگاه تحت مالکیت علی عبده منتقل شدند تا محبوبیت پرسپولیس در اواخر دهه چهل دو چندان شود.

دهه پنجاه؛ از گرد و خاک ارتش سرخ آسیا با آلن راجرز تا انقلاب ۵۷

پرسپولیسی‌ها سرمست از تیم پرستاره‌شان بین سال‌های ۱۳۵۰ تا ۱۳۵۷ شروع به قدرت‌نمایی کردند.

در سال ۱۳۵۰ پرسپولیس با هدایت آلن راجرز انگلیسی، با بازیکنانی همچون علی پروین، صفر ایرانپاک، همایون بهزادی و... به عنوان دومین قهرمان جام منطقه‌ای ایران شناخته شد.

یک سال بعد علی عبده اعلام کرد که پرسپولیس یک باشگاه حرفه‌ای است و باید بازیکنان در بازی‌های حرفه‌ای شرکت کنند، به همین خاطر بازیکنان پرسپولیس دو دسته شدند؛ یک دسته به تیم حرفه‌ای رفتند و عده‌ای دیگر راهی تیم آماتور شدند.

پرسپولیس در جام باشگاه‌های تهران سال ۱۳۵۱ با تیم آماتور خود وارد رقابت‌ها شد و از بین شانزده تیم یازدهم شد. اما علی عبده بیکار ننشست و با قرار دادن بازی‌های دوستانه بزرگ در برابر سائو پائولو و چلسی، تیم اصلی خود را آماده رقابت‌های سال ۱۳۵۲ کرد.

در حالی که در شهر شایعه شده بود که پرسپولیس قرار است توسط مالکش منحل شود، اما علی عبده در مصاحبه‌ای با روزنامه کیهان این موضوع را رد کرد و اتفاقاً پرسپولیس در آن سال قهرمان اولین دوره جام تخت جمشید شد و با شش گل، تاج پر از ستاره را گل‌باران کرد.

قرمزهای پایتخت بعد از سال ۱۳۵۲، یک بار در سال ۱۳۵۴ طعم قهرمانی در جام تخت جمشید را چشیدند و در سال‌های ۱۳۵۳ و ۱۳۵۶ نایب قهرمان این مسابقات شدند.

در سال ۱۳۵۷ نیز پرسپولیس در رده دوم جام تخت جمشید قرار داشت، اما به دلیل وقوع انقلاب سال ۵۷ این مسابقات نیمه‌تمام باقی ماند.

در سال ۵۸، با وجود تغییرات گسترده در ترکیب تیم پس از انقلاب، پرسپولیس قهرمان جام شهید اسپندی شد و اولین قهرمانی خود را در دوران پس از انقلاب به دست آورد.

دهه شصت؛ از تغییر نام تا ثبات روی نیمکت

پرسپولیس بعد از انقلاب، مانند استقلال، دچار تغییر و تحولات زیادی شد. در سال ۱۳۶۰ سازمان تربیت بدنی وقت، نام بولینگ عبده را به مجموعه ورزشی شهید چمران تغییر داد و از آن به بعد قرار شد بازیکنان پرسپولیس با نام دیگری در مسابقات حاضر شوند.

ابتدا نام «آزادی» مطرح بود، اما پس از کش و قوس‌های فراوان، نام پرسپولیس در ۲۷ بهمن سال ۱۳۶۵ به «پیروزی» تغییر یافت.

با آغاز جنگ ایران و عراق، لیگ فوتبال سراسری ایران همچنان تعطیل بود (تا سال ۱۳۶۸ که جام قدس برگزار شد) و پرسپولیس تنها در جام باشگاه‌های تهران شرکت می‌کرد. این باشگاه در ده دوره برگزاری این جام در دهه ۶۰ به نتایج فوق‌العاده‌ای رسید و هفت قهرمانی و دو نایب‌قهرمانی را کسب کرد. در سال ۱۳۶۶، پرسپولیس علاوه بر قهرمانی در جام حذفی

شاید بتوانیم علی پروین را مرد اول این دهه پرسپولیس بنامیم؛ مردی که در ده سال حضورش، نسلی رویایی را برای هواداران پرسپولیس ساخت و با بالاترین درصد برد همچنان بهترین سرمربی تاریخ پرسپولیس است.

دهه هفتاد؛ شکل‌گیری نسل طلایی پرسپولیس

این دهه نیز با هدایت علی پروین برای پرسپولیسی‌ها شروع شد. اما پس از ناکامی علی پروین به عنوان سرمربی تیم ملی در مقدماتی جام جهانی ۱۹۹۴، او مدتی از صحنه فوتبال دور ماند و هدایت پرسپولیس بعد از سال ۱۳۷۲ دست به دست شد.

پس از این تغییرات، مدیریت باشگاه به وزارت معادن و فلزات وقت سپرده شد. حسین محلوجی، وزیر وقت، امیر عابدینی که سابقه بازی در پیکان را نیز داشت و از مدیران رده میانی وزارتخانه محسوب می‌شد، به سمت مدیرعاملی انتخاب کرد.

با آمدن عابدینی و تصمیم اعضای هیئت مدیره برای استفاده از مربیان خارجی، استانکو سرمربی پرسپولیس شد و دو قهرمانی لیگ ۷۴ و ۷۵ ایران را به دست آورد. در لیگ ۷۶، پرسپولیس به دلیل حضور سیزده بازیکن در اردوی تیم ملی و مسابقات جام جهانی ۱۹۹۸ فرانسه، از مسابقات کنار کشید.

در سال ۱۳۷۷، پرسپولیس مجدداً قهرمان شد، اما مهمترین اتفاق برای این تیم در آن سال نه قهرمانی در لیگ، بلکه بازگشت علی پروین پس از سال‌ها بود. قهرمانی‌های متفاوت یکی پس از دیگری، رکورد پیروزی‌های متوالی و موارد این‌چنینی در همان سال‌ها کسب شد. پرسپولیس در پنج سال چهار بار قهرمان شد و اگر کناره‌گیری در سال ۱۳۷۶ نبود، شاید رکورد تاریخی پنج قهرمانی پیاپی (گلات) در لیگ را کسب می‌کرد.

دهه هشتاد؛ شروع تحولات تازه

وقتی که لیگ برتر در ایران کلید خورد و شکل حرفه‌ای‌تری به خود گرفت، پرسپولیس توانست اولین قهرمانی خود در لیگ برتر را با علی پروین و با ترکیب پرستاره‌ای شامل (رهبری‌فر، جباری، تارتار، انتظاری، فنایی، پیروانی، باهنر، جمشیدی، انصاریان، استیلی و کاویانپور) کسب کند.

اما پرسپولیس در همین سال دچار تغییر و تحولات زیادی شد و در ۲۹ اسفند سال ۱۳۸۰، باشگاه پرسپولیس به سازمان تربیت بدنی واگذار شد. در همین دهه، پس از کسب نتایج ضعیف، علی پروین برای همیشه از نیمکت پرسپولیس دور شد و بین سال‌های ۱۳۸۱ تا ۱۳۸۶ پرسپولیس هیچ‌گاه به جام قهرمانی نرسید. تا اینکه افشین قطبی توانست در لیگ ۸۶-۸۷ با گل سپهر حیدری در دقایق پایانی مقابل سپاهان، رنگ آسمان فوتبال ایران را پس از سال‌ها قرمز کند.

پرسپولیس بعد از این قهرمانی، دو قهرمانی پیاپی در جام حذفی را با علی دایی تجربه کرد که اولی در جام حذفی ۸۸-۸۹ در مقابل گسترش فولاد تبریز و دیگری در جام حذفی ۸۹-۹۰ در مقابل ملوان بندر انزلی رقم خورد.

دهه نود؛ از نتایج عجیب تا پرواز برانکو ایوانکوویچ و دو نایب‌قهرمانی در آسیا

شروع دهه نود برای پرسپولیسی‌ها شبیه به کابوس بود که شاید اوج این کابوس، چهار باخت متوالی در دربی در برابر استقلال بود. قرمزهای پایتخت در لیگ ۹۰-۹۱ به رتبه عجیب دوازدهم رضایت دادند و فقط هشت امتیاز تا منطقه سقوط فاصله داشتند.

اما به مرور، تیمی که بعد از سال‌ها نامش از پیروزی به پرسپولیس تغییر پیدا کرد، مثل ققنوس از خاکستر خود برخاست و با برانکو ایوانکوویچ و ستاره‌هایی همچون علیرضا بیرانوند، سید جلال حسینی، سروش رفیعی، مهدی طارمی و... در جام قهرمانی هتریک کرد و تیم را به فینال آسیا رساند.

این نتایج خوب پس از رفتن غیرمنتظره برانکو ایوانکوویچ به الاهلی عربستان نیز ادامه یافت و پرسپولیس با یحیی گل‌محمدی دو بار دیگر به عنوان قهرمانی لیگ برتر رسید و یک بار دیگر هم فینال آسیا را تجربه کرد.

پرسپولیس بعد از هفتاد سال قدمت و سردمداری در لیگ ایران، توانست پس از یک سال وقفه دوباره جام را با یحیی گل‌محمدی تجربه کند و با پانزده قهرمانی در لیگ برتر دست‌نیافتنی‌تر از قبل شود.